Bîra Qederê – Mehmed Uzun

Ev roman bi destên nemir Mehmed Uzun hatiye nivîsandin û bi hîsên wî hatiye hûnandin. Lê wek tê zanîn, Bîra Qederê destpêka berhema Mîr Celadet Elî Bedirxan e. Mixabin, qederê nehîşt Mîr Celadet daxwaza xwe pêk bîne. Di demek nepayî de, Mîr Celadet çû ser dilovaniya xwe. Lewma, nemir Mehmed Uzun ku ew jî li ber bayê qederê ket xwast berhema Mîr Celadet bi awayekî azad bi cih bîne. Bi vî awayî, Mehmed Uzun Bîra Qederê wek biyografiya Mîr Celadet pêşkeşî xwendevanên xwe dike.

Ev roman jiyana malbata Bedirxaniyan, malbatek navdar û welatparêz, tîne zimên. Pirranî û nemaze roman li ser jiyana Mîr Celadet tê avakirin. Aloziyên ku Mîr Celadet roj bi roj dibîne, wî xurtir û hêvîdartir dikin. Lê carinan, tê xuyakirin ku qedera Mîr gelekî dijwar dibe ku jiyana wî bêwate dibe.

Bêşik, romana Bîra Qederê gelek tiştan dînin zimên lê bitaybetî duh tişt bala mirovan dikişînin.

Tê fêhmkirin ku malabata Mîr Celadet ji bo doza Kurdistanê hemû hebûna xwe feda dike û xebata xwe her ku diçe xurtir dike. Ev jî dibe sedema koçberiya wan. Jixwe, piştî serhildana Mîr Berdixan, tevî malbata xwe ji ax xwe tê durxistin. Mixabin Kurdistan ji bo hemû malbata Bedirxanî dibe xeyalistan. Mam,met, pismam, birazî, bra û xuşkên Mîr Celadet û ew bi xwe jî li wetanên biyanî diçin ser dilovaniya xwe. Pirranî jî li ber bîrekî dikevin xewek kûr û hew hişyardibin.

Mîr Celadet bi welatparêziya xwe baş tê naskirin lê ew damezrînerê gramera kurdî ye jî. Ev roman di vî warîde keda Mîr Celadet nîşan dide. Bi rastî ked û xebata wî tu carî nikare were ji bîrkirin. Mîr Celadet bi derfetên dijwar û hindik ji bo pêşveçûna zimanê kurdî bi şev û roj hewl dida. Divê em birayê wî Mîr Kamuran jî ji bîrnekin û xebatên wî yên li ser zimanê kurdî pîroz bikin.
Mîr Celadet mirovek hêja û pêşdîtî (visionary) bû. Ew pirr zû têgihîşt ku zimanê kurdî nîşana nasnamê ye. Lewma, bi daxwaz û hêviyek xurt li ser zimanê kurdî xebitî.

Bi vî awayî, Bîra Qederê Mîr Celadet ji zaroktiya wî heta mirina wî dişopîne û tabloyek xemgîn dide ber çavên me. Bêgûman, ev tablo ji bo kurdan gelekî klasîk e ji ber ku qeder bûye mêvanê hemû kurdan. Lewma, dema ku mirov wek kurdekî vê romanê dixwîne navberoka wî baş fêm dike.

Bi rastî, ev romanek zor pîroz û birûmet e. Nemir Mehmed Uzun bi zimanek nerm û delal dewlemendiya zimanê kurdî dîsa da xuyakirin. Stîla wî xwendevanan dibe cîhanek ku hîsên mirovan nikarin werin qedexekirin.

Feqiyê Teyran

Kurdish Notables and the Ottoman State

How to explain Kurdish nationalism? It is important to correctly define a complex term like Kurdish nationalism. The most critical task is to find out its origin, especially when it deals with a nation without written sources. Obviously, this lack of information is due to the different policies that consist in preventing Kurdish people from being aware of their kurdishness.

Hakan Özoglu, the Ayasli Senior Lecturer in Turkish Studies at the University of Chicago, provides us a very complete study of Kurdish nationalism. Using reliable sources, he focuses on determining precisely when and how emerges Kurdish nationalism.

His analysis is based on relevant elements including social, cultural and political aspects of the subject. He identifies the most important actors who contributed to the emergence and development of Kurdih nationalism.

The autor defines Kurdsh nationalism as a territorial nationalism. Indeed, this analysis is relevant because dominating element to define Kurdish identity formation is the territory.

According to his study, Kurdish nationalism has been shaped by various external and internal elements. During centuries, even the Ottoman state organisation influenced it but determining factor is the collapse of the Ottoman Empire. Various Kurdish organizations during the decline of the empire (SMPK: the Society for the mutual aid and Pogress of Kurdistan, SAK: the Society for the advancement of Kurdistan, etc), played a central role in the spread of Kurdish nationalism. These orgonzations were under the influence of two important families, Berdirxani family and Ubeydullah family, which also means two different ideologies.

Berdirxani family preached separation from the Ottoman Empire whereas Ubeydullah family (from Naksibendi Semdinan family) did not favor secession. Ubeydullah family respected the office of the caliphate and believed in Umma unity and prefered an autonomous administration in Kurdistan.

Berdixani family had a modern conception of Kurdish nationalism and strongly believed in an independent Kurdish State. Caladet and Kamuran Berdixan sacrified their lives for the just cause of independent Kurdistan.

In conclusion, this precious study shows that Kurdish nationalism is peaceful and not racist. Turks acuse Kurdish political parties or Kurds of being nationalists because they simply assert their rights. So, I invite everybody to read this very good documented book in order to know more about Kurdish nationalism.
In one word, Kurdish nationalism means kurdish identity in a based territory.



Feqîyê teyran
17 / 08 2008

El Legado Kurdo

El Legado Kurdo es una novela escrita por el autor catalán Gonzalo que relata la historia de una mujer cuya madre es Kurda y padre es Turco.

La historia se complica de manera muy interesentante cuando aprendemos que los dos hermanos de la protagonista forman parte del PKK (Partido de los Trabajadores del Kurdistan) y el abuelo era un General Turco jubilado, un hombre cercano de Atatürk (Padre de la nación Turca). La posición de los hermanos y la del abuelo constituan dos extremidades increíbles. Entonces, Riza, una mujer educada en Europa que tiene nada que ver con este conflicto se ve implicada progresivamente independientemente de su voluntad.

A traves la historia personal de esta mujer, el autor desea poner en evidencia la progresión y la finalidad de un conflicto latente que existe entre Kurdos y Turcos. Obviamente, la historia se termina de manera muy triste porque Riza se queda sola pero alcanza a apropriarse de nuveo su identidad Kurda.

Leyendo esa novela que nos hundo en un mundo desconocido qu es el mundo kurdo, me di cuenta que el autor tiende a amplificar o deformar ciertas realidades. Soy consciente de que se trata de una novela. Sin embargo, el autor no debe olvidar que describe la historia de un pueblo que luchó y sigue luchando para poder sobrevivir. Hablar de la historia de los Kurdos significa asumir la responsabilidad de hacerlo de manera sincera y fiel.

Desgraciadamente, Gonzalo Hernández Guarch ne se preocupa del riesgo de crear prejuicios sobre los Kurdos hablando del “terrorismo kurdo”. Hay que decir que es la primera vez que veo este término. Estoy totalmente choqueado al ver que se puede utilizar un tal término que se propone acusar a todo un pueblo. Por definición, ningún pueblo o ninguna nación puede ser considerado como terorista. El terrorismo concierne en general un movimiento pero jamás un pueblo aún menos el pueblo kurdo.

Afortunadamente que conozco bastante bien la historia de este pueblo, si no hubiera creído todo lo que dice el autor en este libro. Entonces, mi consejo a los futuros lectores de esta novela: Intente de informarse sobre los Kurdos antes de leer esa novela cuyo riesgo es de dar una imagen errónea sobre los kurdos.

Espero que los futuros libros en español sobre los kurdos tratarán de reflejar la realidad de los Kurdos de manera fiel y no los confundirán con los Turcos, los Iranís o los Arabes.


Quiero a pesar de todo agradecer Gonzalo Hernández Guarch, el autor de esa novela, por haber intentado escribir algo sobre un pueblo que merece más atención por parte de la comunidad internacional.



Feqîyê Teyran
17 / 08 /2008